Jak co roku pod koniec roku mamy sezon na piwa świąteczne. Z tej okazji na grupie Radio Wolny Kraft (www.fb.com/groups/radiowolnykraft/) zadałem pytanie jakie aromaty i smaki kojarzą wam się ze Świętami Bożego Narodzenia.
Wyniki prezentują się następująco. Przede wszystkim smakiem kojarzącym się ze Świętami jest piernik. Miało to miejsce w przypadku prawie 25% odpowiadających. Nuty korzenne, przyprawowe, rozgrzewające. Następnie ze Świętami mocno kojarzone były pomarańcze i suszone owoce (kompot z suszu), ale również iglaki (wiadomo, skojarzenia ze świąteczną choinką). Dominowały odpowiedzi przede wszystkim nawiązujące do deserowych smaków i aromatów. Niżej znalazły się tradycyjne „cięższe” smaki jak np. karp, uszka, barszcz czerwony, grzyby czy kapusta. Choć kojarzą się ze Świętami Bożego Narodzenia, to z piwem nie za bardzo, stąd pewnie ich niższe pozycje. Wyobraźcie sobie piwo, z którymś z tych dodatków, z karpiem? Nie brzmi to zachęcająco. Za to np. z pomarańczami już jest inaczej.
Wasze ulubione świąteczne smaki i aromaty
Ciasta, zapach suszonych owoców, cytrusy, czekolada, choinka, ale i barszcz i pierogi to moje pierwsze skojarzenia smakowe i aromatyczne jeśli chodzi o Boże Narodzenie.
Jeśli chodzi o znalezienie tych smaków i aromatów w piwie, to szukałbym przede wszystkim piw ciemnych, mocniejszych, z nutami suszonych owoców, ale również z nutami czekoladowymi. Często nazywa się je winter warmerami. Ale również szukałbym piw charakteryzujących się żywicznymi nutami. Wiele piw tego typu piw dostępnych jest w ofercie browarów przez cały rok. Jeśli ich szukacie to wystarczy poszukać przedstawicieli następujących stylów: porter bałtycki, koźlak, ale również na przykład coś z Belgii jak dubbel czy tripel. Żywiczne nuty są do znalezienia w IPA, które dodatkowo mogą być podkręcone iglakami.
Ankieta pokazała preferencje smakowe konsumentów piwa związane ze Świętami, czas sprawdzić jak wpasowują się w to piwa z polskich browarów warzone specjalnie na okres świąteczny (lub zimowe). Udało mi się znaleźć 30 piw z dużych, średnich i małych browarów dostępnych pod koniec 2021 roku, by sprawdzić czy te smaki są powtarzalne. Przy selekcji kierowałem się przede wszystkim nazwą oraz nawiązaniem w tych piwach do Świąt i zimy.
Mamy w Polsce browary, jak np. Browar Artezan (Too Young To Be Herod) czy AleBrowar (Saint No More), dla których tradycją jest uwarzenie co roku specjalnej wyjątkowej interpretacji piwa świątecznego.
Nie ma sensu przeszarżować z ilością takich piw. 1-2 pozycje w portfolio browaru są w zupełności wystarczające.
Zasadą jest, że praktycznie każde Piwo Świąteczne ma jakieś dodatki. Najczęściej są to przyprawy, co nie jest zaskoczeniem.
W ankiecie zdecydowanym zwycięzcą był piernik. Przyprawa do piernika została bezpośrednio wymieniona w składzie jedynie dwóch piw, ale przecież jest to mieszanka różnych przypraw jak: cynamon, imbir, goździki, kardamon, gałka muszkatołowa, ziele angielskie, pieprz, anyż. Nie jest zaskoczeniem, że browary również stosują je w składzie piw świątecznych, rozpisując je, bo brzmi to ciekawiej (ale i dłużej, więc zajmuje miejsce na etykiecie), niż sam zapis „przyprawa do piernika” i te przyprawy pojawiają się w składzie piw zdecydowanie najczęściej.
Piwa Świąteczne to piwa, w których dużo się dzieje z racji na mnogość dodatków, dobrze jednak by browary pamiętały o tym by tego typu piwami nie zawładnął chaos.
Gdy te dodatki występują, to najczęściej dzieje się to w skomplikowanych konfiguracjach, ale nie zawsze są wszystkie. Rekordowe piwo świąteczne z zestawienia, ma w składzie aż 10 dodatków (Kora cynamonu, kardamon, goździki, gwiazdki anyżu, korzeń imbiru, gałka muszkatołowa, ziele angielskie, skórka słodkiej pomarańczy, aframon madagaskarski, kolendra). Mam wątpliwość czy taka mnogość w jednym piwie jest w stanie stworzyć sensowną kompozycję, bo przecież pojawiają się też nuty odsłodowe i oddrożdżowe.
Średnio około 25% z tych 30 piw nawiązuje do smaków piernikowych, a cynamon jest dodatkiem praktycznie w co drugim piwie świątecznym! Imbir, goździki, kardamon czy gałka muszkatołowa również są popularne.
Z racji na to, że w zdecydowanej większości dominują piwa z małych browarów, to dominującym stylem jest wariacja na temat Ciemnego Ale, mniej więcej co trzecie piwo jest w tym stylu, prawie równie popularne są Stouty.
Do tego w około 30% piw można znaleźć pomarańcze, dodane w bardzo różnej formie. Raz jest to zest, kolejnym razem skórka, sok, a czasem nawet aromat.
Piwa świąteczne w interpretacji polskich browarów to również IPA, w szczególności nawiązujące do żywicznych nut (jedno nawet z igłami świerku).
Ciężko za to znaleźć piwa z dodatkiem suszonych owoców, jeśli już są to mają też inne dodatki, a w ankiecie zajęły jedno z wyższych miejsc. Wydaje mi się, że takie świąteczne nawiązujące do suszu, z nutami dymionymi byłoby czymś naprawdę wartym uwagi.
Piwa Świąteczne to fajny, tematyczny prezent, ale w tym okresie świetnie się sprawdzą też piwa dostępne cały rok, które charakteryzują się tymi nutami, taki porter bałtycki, leżakowany w beczce RIS, mocniejsze Belgijskie Ale czy nawet piwo Grodziskie z racji na dymione nuty są super wyborem. Ciekawym wyborem będą też IPA z iglakami (w szczególności z Browaru Nepomucen – tutaj test).
Spokojnych i zdrowych Świąt Bożego Narodzenia!
Poniżej wykres popularności dodatków, w odniesieniu do wszystkich dodatków, które znajdziemy w Piwach Świątecznych.
Ps. Jeśli dobrze poszukacie to znajdziecie również piwa świąteczne warzone za granicą. Nie uwzględniałem ich w zestawieniu. Tutaj szczególną rolę pełni Christmas Ale warzone w amerykańskim browarze Anchor (moja relacja z odwiedzin). Co roku jest to inne piwo, z inną grafiką, a w browarze jest specjalna wystawa tych piw, zresztą zobaczcie:
Tradycja piw świątecznych jest silna również w Belgii, z tego kraju można dostać u nas m.in.: Val-Dieu Bière de Noël, Delirium Christmas, Bush de Noël, St Feuillien Cuvée de Noël, St. Bernardus Christmas Ale.
Jeśli kogoś interesuje temat to poniżej dziele się z Wami zestawieniem dostępnych piw świątecznych przed Świętami Bożego Narodzenia w 2021 roku.
| Lp. | Browar | Nazwa piwa | Styl bazowy | Dodatki |
| 1 | Browar Palatum | Xmas Stout | Stout | przyprawa do piernika, zest z pomarańczy, laktoza |
| 2 | Browar Nepomucen | Crow | Stout | laktoza, tonka, cynamon, wanilia |
| 3 | Browar Nepomucen | Paul Christmas Edition | Stout | daktyle, figi, skórka pomarańczy, cynamon, goździki |
| 4 | Browar Artezan | Last Christmas I Gave You My Stout | Stout | ziarna kakaowca, tonka |
| 5 | Browar Artezan | Too Young To Be Herod 2021 | Stout | ziarna kakaowca, masło orzechowe |
| 6 | Browar Widawa | Winter Ale | Dark Ale | ksylitol (cukier brzozowy), zagęszczony sok jabłkowy, cynamon |
| 7 | Browar Widawa | Świąteczne ciemne | Dark Ale | Ksylitol, Cynamon, Imbir, Gałka Muszkatołowa, Kardamon, Goździki |
| 8 | Browar Gościszewo | Gwiazdor Świąteczne Ciemne Ale | Dark Ale | laktoza, wanilia, imbir, cynamon, gałka muszkatałowa |
| 9 | Browar Gościszewo | Gwiazdor Świąteczne Jasne Ale | India Pale Ale | amerykańskie chmiele |
| 10 | AleBrowar | Saint no More 2021 Christmas Stout | Stout | skórka pomarańczy, sok z pomarańczy |
| 11 | AleBrowar | Saint no More 2021 Simcoe | Simcoe IPA | amerykańskie chmiele |
| 12 | Browar Kormoran | Świąteczne | Ciemny Lager | goździki, skórka pomarańczy, cynamon, kolendra, imbir, ziele angielskie, kardamon |
| 13 | Browar Funky Fluid | Christmas Tree | IPA | igły świerku i amerykańskie chmiele |
| 14 | Browar Funky Fluid | Winter Cake Stout | Foreign Extra Stout | zest z pomarańczy, ziarna kakaowca, cynamon, kardamon, gałka muszkatołowa, goździki |
| 15 | Browar Funky Fluid | Naughty | Dark Ale | tonka |
| 16 | Browar Wąsosz | Opowieść Wigilijna | Dark Ale | śliwki suszone, kakao, cukier waniliowy, cynamon, miód gryczany, miód wielokwiatowy, aromat pomarańczowy |
| 17 | Browar Wąsosz | Bożonarodzeniowe | Dark Ale | cukier kandyzowany ciemny, świeży imbir, cynamon, gałka muszkatołowa, goździki, przyprawa do piernika |
| 18 | Browar Łańcut | Idzie Zima | Miodowe Ale | gryka, miód gryczany |
| 19 | Browar Okocim | Winter Ale | Dark Ale | cynamon cejloński, ekstrakt z wanilii, skórki z pomarańczy, kardamon |
| 20 | Browar na Jurze | Jurajskie Świąteczne | Dark Ale | czekolada, miód, kakao, chili |
| 21 | Browar na Jurze | Ale Szopka | Dark Ale | cukier trzcinowy, hibiskus, świeży imbir, cynamon, skórka słodkiej pomarańczy, macierzanka, goździk, gwiazdka anyżu, kardamon |
| 22 | Browar Zakładowy | Choinka Zakładowa 2021 | Porter | laktoza, wanilia, cynamon, aromat naturalny |
| 23 | Browar Profesja | Kolędnik | Dark Ale | Kora cynamonu, kardamon, goździki, gwiazdki anyżu, korzeń imbiru, gałka muszkatołowa, ziele angielskie, skórka słodkiej pomarańczy, aframon madagaskarski, kolendra |
| 24 | Browar Profesja | Śnieżynka Christmas Edition | Belgian Dubbel | cukier, rodzynki |
| 25 | Browar ReCraft | Ginger Bells | Pale Ale | kolendra, imbir, kardamon |
| 26 | Browar Fuhrmann | True Rudolf | Red Lager | kardamon, gałka, cynamon, anyż, goździki, mięta i imbir |
| 27 | Browar Zamkowy Racibórz | Zimowe Miodowe | Miodowy Lager | miód lipowy |
| 28 | Browar Zamkowy Racibórz | Grzaniec Raciborski | Ciemny Lager | miód gryczany, zagęszczony sok z owoców czarnego bzu, aromat naturalny korzenny |
| 29 | Browar Za Miastem | Cicha Noc | Stout | łuska kakaowca, laktoza |
| 30 | Browar Stu Mostów | Holiday Stout | Foreign Extra Stout | laktoza |
ps. po zrobieniu zestawienia okazało się, że piw świątecznych na rynku jest oczywiście więcej (moja lista skupia się na dostępności tych piw z perspektywy Warszawy), jak np. Jastrzębskie Świąteczne z Browaru Jastrzębie, Świąteczne z Brovarni Gdańsk czy Toruńskie Świąteczne z Browaru Toruńskiego. W każdym razie pozostawiam dane dla 30 piw, bo jest to wystarczająco reprezentatywna próba.
Kilka Słów O Piwie 